KLAUZULA REPERACJI - czy to jest recepta na uwolnienie rynku "zewnętrznych" części zamiennych do samochodów?
|
Po wejściu w życie unijnego rozporządzenia GVO 1400/2002 poszerzającego zakres wolnej konkurencji w motoryzacji, wpływ producentów samochodów na rynek części zamiennych został na tyle ograniczony, że wielkiej wagi nabrały inne - dotąd niedoceniane - narzędzia oddziaływania na ten rynek. Szczególnego znaczenia nabrała kwestia ochrony własności intelektualnej w zakresie "patentowania" kształtów "zewnętrznych części zamiennych" samochodów, tj. części widocznych podczas normalnego użytkowania pojazdu. |
|
O ile zastrzeżenie wzoru przemysłowego (kształtu) części zamiennej uniemożliwiające produkowanie konkurencyjnych samochodów nie budzi żadnych wątpliwości, o tyle od lat spór toczy wokół pytania czy koncern samochodowy ma prawo uniemożliwiać niezależnym wytwórcom produkowanie tańszych części przeznaczonych do naprawiania uszkodzeń w samochodach.
|
|
Klauzula reperacji w systemie prawnym to zgoda, aby dowolny wytwórca mógł produkować części zamienne o identycznych kształtach jak części użyte do produkcji auta, o ile wykorzystane będą one wyłącznie do naprawiania (reperacji) uszkodzonych samochodów. Przeciwnicy klazuli reperacji argumentują, że narusza ona prawo do ochrony własności intelektualnej, jej zwolennicy, że ratuje rynek i konsumentów przed monopolem koncernów samochodowych, które pozbawione konkurencji sztucznie zawyżają ceny dostarczanych przez siebie części zamiennych. Argumentów jest zresztą wiele. A jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o ... pieniądze. Rynek "zewnętrznych" części zamiennych w Europie jest wart co najmniej 10 mld euro rocznie. |
|
Nie ma jednoznacznego rozstrzygnięcia tego problemu, dlatego unijne prawodawstwo (dyrektywa 98/71/EC) zezwala na indywidualne regulowanie tej kwestii w prawie narodowym poszczególnych państw. W rezultacie w połowie krajów EU-15 nie ma klauzuli reperacji (Francja, Niemcy, kraje skandynawskie, itd.), w połowie jest (Wlk.Brytania, kraje Beneluksu, Hiszpania, Włochy, itd.). Byłe kraje kandydacje też idą różną drogą (Polska bez klauzuli reperacji, Węgry, Łotwa z klauzulą).. |
|
W unijnych instytucjach toczy się od 2003 wielka batalia o zmianę dyrektywy 98/71/EC w kierunku wprowadzenia obowiązku klazuli reparacji do narodowego prawodawstwa wszystkich krajów UE. 14 września 2004 Komisja Europejska pozytywnie zaopiniowała noweilizajcę dyrektywy 98/71/EC i obligatoryjne wprowadzenie w UE klauzuli reperacji. Teraz przed nami głosowanie w Parlamencie Europejskim (raczej na "tak"), potem w Radzie Unii Europejskiej (tu przedstawiciele rządów - wynik bardzo niepewny). Gdyby proces zakończył się pomyślnie nastąpi 2-letnie vacatio legis i liberalizacja europejskiego rynku częsci zamiennych prawdopdobnie od 01.01.2008. |
|
Oficjalne stanowisko polskiego rządu ujawnił 23 września 2004 w Sejmie RP wiceminister gospodarki Jacek Piechota: "liberalizacja rynku części byłaby przedwczesna", "mogłyby wzrosnąć nowych ceny samochodów". Tymczasem juz następnego dnia, 24 września 2004, minister gospodarki Jerzy Hausner po spotkaniu Rady Unii Europejskiej poświeconej konkurencji komentował, że robi się za mało w sprawie konkurencyjności w Europie, że prawo powinno chronić rynek, a nie producentów, a rządy za bardzo ... ulegają lobbystom. Nic dodać, nic ująć. |
|
Nasza Fundacja prowadziła badania porównawcze, z których wynika, że klauzula reperacji nie jest stosowana w krajach, które szczególnie mocno chronią swoje gospodarki metodami protekcjonistycznymi i w większosci tych krajów znacznie silniej odczuwalna jest teraz recesja gospodarcza.
Dużo więcej informacji na temat problematyki klauzuli reperacji w zamieszczonej niżej prezentacji. |
|
|
Prezentacja dotycząca klauzuli reperacji (plik "pdf" "zarchiwizowany jako "rar"). |
|